Türkiye’de yüksek enflasyon ve konut krizi, ev sahibi-kiracı ilişkilerini kronik bir hukuk savaşına dönüştürdü. Mevcut Borçlar Kanunu’nun güncel ekonomik şartlara yanıt veremediğini belirten uzmanlar, “Sistem dengesini kaybetti, ev sahipleri mülkünü satarken bile zarar ediyor” uyarısında bulunuyor.
Türkiye’de son yıllarda tırmanışa geçen enflasyon oranları ve fahiş konut maliyetleri, gayrimenkul hukukunda daha önce görülmemiş bir krizin kapılarını araladı. Kira bedellerinin reel piyasa değerinin çok altında kalması, mülk sahiplerini harekete geçirirken; mevcut Türk Borçlar Kanunu‘nun (TBK) koruyucu yapısı, davaların kilitlenmesine neden oluyor. Mahkemelerin genellikle kiracı lehine karar vermesi, mülk sahiplerini “tazminat ödeyerek evini geri alma” gibi radikal yollara itiyor.
“Mevcut Hukukta Kiracı Güçlü, Ev Sahibi Zayıf”
Hukukçulara göre, krizin temelinde ekonomik gerçeklerle örtüşmeyen yasal düzenlemeler yatıyor. Kira artış sınırları nedeniyle ciddi gelir kaybı yaşayan mülk sahipleri, sözleşmelerin otomatik yenilenmesi maddesi yüzünden mülkleri üzerindeki tasarruf haklarını kaybediyor.
Konuyu değerlendiren gayrimenkul hukuku uzmanları, mevcut sistemin dengesinin bozulduğuna dikkat çekerek; “Kanunlar şu an kiracıyı güçlü, ev sahibini ise zayıf kılıyor. Oysa yasa, hem barınma hakkını hem de mülkiyet hakkını eş zamanlı koruyan bir terazide olmalı” görüşünü savunuyor. Beklenti ise Borçlar Kanunu’nun güncellenerek tahliye davalarının makul sürelerde sonuçlandırılması yönünde.
Mülkünü Satmak İsteyen Ev Sahibine “Yüzde 30” Şoku
Kiracı ve ev sahibi arasındaki gerilim, sadece kira bedelleriyle sınırlı kalmıyor; mülkün satışı sırasında da büyük mağduriyetler yaşanıyor. Sahada yaşanan örnekler, krizin boyutunu gözler önüne seriyor.
Yakın zamanda yaşanan bir olayda; kiracısı evi alıcılara göstermeyi reddeden bir mülk sahibi, dairesini satabilmek için benzer daireleri örnek göstermek zorunda kaldı. Ancak alıcılar, “gerçek evi göremedikleri” gerekçesiyle yüzde 30 indirim talep etti. Kiracının tutumu yüzünden ev sahibi, piyasa değerinin çok altında bir fiyata satış yaparak büyük bir maddi zarara uğradı.
Kadıköy’de Emsal Olay: Kendi Evine Girdi, Tazminat Ödedi
Ev sahiplerinin yaşadığı çaresizliğin en çarpıcı örneklerinden biri ise geçtiğimiz haftalarda Kadıköy’de yaşandı. Evini satmak isteyen ancak kiracısının evi göstermemesi üzerine aylarca bekleyen bir mülk sahibi, son çare olarak çilingir ve kolluk kuvvetleri eşliğinde mülküne girdi.
Ancak bu hamle, ev sahibine pahalıya patladı. Kiracının konuyu yargıya taşıması üzerine mahkeme, mülk sahibini haksız bularak tazminat ödemeye mahkûm etti. Bu durum, ev sahiplerinin “kendi evinden kiracıyı çıkarmak için üzerine para ödemeyi göze aldığı” yeni bir dönemin başladığını gösteriyor.