Gayrimenkul alım-satım işlemleri sırasında sıkça karşılaşılan terimlerden biri “şerh”tir. Tapu kaydında yer alan bu ifade, bir taşınmazın kullanım hakkını, satışını veya devrini kısıtlayan önemli bir uyarıdır. Peki, şerh tam olarak ne demektir? Satışı engeller mi? Hangi durumlarda dikkat edilmelidir?
Şerh Nedir?
Şerh, tapuya kayıtlı bir taşınmaz üzerine, belirli bir hakkın veya kısıtlamanın işlendiğini gösteren resmi bir kayıttır. Şerhler, malik dışındaki kişilerin taşınmaz üzerindeki haklarını koruma amacıyla konulur.
Yani bir şerh, ilgili taşınmazın tam olarak serbest şekilde devredilemeyeceğine dair bir işarettir.
En Sık Karşılaşılan Şerh Türleri Nelerdir?
- Aile Konutu Şerhi: Eşin rızası olmadan satış yapılamaz.
- Satış Vaadi Şerhi: Daha önce satış vaadi sözleşmesi yapılmışsa, başkalarına satışı engelleyebilir.
- Kira Şerhi: Kiracı haklarını korumak amacıyla tapuya işlenebilir.
- İhtiyati Tedbir Şerhi: Mahkeme kararıyla konulan geçici kısıtlama; satış ve devir işlemlerini durdurur.
- İpotek veya Rehin Şerhi: Borç karşılığında gayrimenkule konan şerh, borç ödenmeden satış yapılmasını engeller veya sınırlar.
Şerh Satışı Tamamen Engeller mi?
Bazı şerhler satışı tamamen durdurur (örneğin ihtiyati tedbir, aile konutu).
Bazı şerhler ise satışa engel olmaz ama alıcı için risk oluşturur (örneğin kira şerhi, satış vaadi şerhi).
Her durumda, alıcı şerhin türünü bilmeli ve gerekli hukuki araştırmayı yapmalıdır.
Tapuda Şerh Nasıl Görülür?
Tapu kayıtları incelendiğinde, “beyanlar” veya “şerhler” hanesinde ilgili kayıt yer alır.
Gayrimenkul satın alırken tapu fotokopisi yerine resmi tapu kaydını (tapu sicil örneği) incelemeniz önerilir. Bu belgede şerh olup olmadığı net şekilde görünür.
Şerhli Bir Taşınmaz Satın Alınır mı?
Evet, bazı şerhli taşınmazlar satın alınabilir. Ancak;
Şerhin ne anlama geldiğini kesin olarak öğrenin.
Gerekirse bir emlak hukukçusuna veya notere danışın.
Satış öncesi şerhin kaldırılması için satıcıdan taahhüt alın.
Şerh Varsa Dikkatli Olun!
Tapuda görünen bir şerh, hem alıcının hem de satıcının yasal yükümlülüklerini etkiler. Bu nedenle gayrimenkul alım-satımı öncesinde tapu kayıtları dikkatle incelenmeli, gerekirse profesyonel destek alınmalıdır. Unutmayın; bir satışı iptal ettiren tek satır şerh olabilir!
