Babamın kardeşi ile ortak 28 dönüm tarlası var. Yaklaşık 60 sene önce köy senedi ile satın almışlar. Ancak bu yerin üçte biri de bir kadına aitmiş. Kadın vefat etmiş ve 20’ye yakın mirasçısı varmış. Babamlar şimdi bu yeri satmak istiyor. Bu, kadının mirasçıları varken nasıl olur? Köy senedinin hükmü nedir?
Önce köy senedinden söz edeyim; böyle bir uygulama vardır. Bazı yerde buna ‘köy senedi’ bazı yerde ‘muhtar senedi’ denilir.
Kadastroya geçmemiş alanlarda gayrimenkul satışı tapu dairelerinde yapılamayacağından, vatandaş kendi arasında yaptığı bir satış sözleşmesi ile gayrimenkul alır-satar. Bu şekilde yapılan alım-satım geçerlidir.
Bu şekilde alım-satım yapanlar bunu köy muhtarı önünde yapar. Bu sözleşmeye muhtar da muhtarlık mührünü basar.
Dolayısıyla adı bu nedenle köy senedi veya muhtarlık senedidir. Aslında muhtarın mührünün olması geçerlilik nedeni değildir. Bu şekilde alım-satımın geçerli olmasının şartı o yerde kadastro çalışması yapılmamış olmasıdır.
Şayet kadastro çalışması yapılmış da gayrimenkul tapu kayıtlarına geçmişse böyle bir satış geçersizdir. Dolayısıyla okuyucumun babasının kardeşi ile malik olduğu gayrimenkulün bulunduğu yerde 60 sene önce kadastro geçmemiş ise köy senedi dediği basit bir sözleşme ile satın alınmış olması mümkündür.
Ancak bugün kadastro çalışması yapılmamış yer pek kalmadı. Şayet satılması düşünülen yerde kadastro çalışması yapıldıysa, bu çalışma sırasında okuyucumun babasının ve kardeşinin bu arazinin kendi adlarına tescilini istemeleri gerekirdi.
Bu yolla tapularını alır ve bugün için mülkiyet durumu tescil olunurdu. Şayet kadastro çalışması yapıldı ama okuyucumun babası ve kardeşi bu çalışmaya katılmadıysa, bugün bu yer bir başkası adına tescil edilmiş olabilir.
Bu durumda da bir başkasının malını satma gibi bir durum ortaya çıkar ki zaten mümkün değildir. Ama bu çalışmaya katılıp da bahsettikleri kadın ile birlikte tescili yaptırdılarsa bugün 20 mirasçı ile birlikte ortaklıkları vardır.
Paylı mülkiyet durumunda ise paylarını satmaya kalktıklarında bu 20 kişinin önalım haklarını kullanma durumları söz konusu olabilir.
Ama çok küçük bir ihtimal, hâlâ bu yerde kadastro çalışması yapılmadıysa yine köy senedi ile satış yapmaları mümkün olabilecektir. Fakat buna pek ihtimal vermiyorum.
