DASK kapsamında 117 milyar lira ödeme kapasitesi bulunduğu belirtiliyor. Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından tüm bölgede yaralar sarılmaya çalışılırken, depremzedelerin hayata yeniden tutunabilmeleri için sigorta şirketlerinden alacakları tazminatlar büyük önem taşıyor.
Bölgede Doğal Afet Sigortalar Kurumu (DASK) sigortası olan konutların oranları şehirlere göre değişiklik gösterirken, Türkiye'nin her yerinden DASK ve konut sigortası poliçesi başvurularında artış gözleniyor. Böylesi afet dönemlerinde yaraların sarılmasında sigortaların önemi ortaya çıkıyor.
DASK'LI BİNALARIN ORANI YÜZDE 50
17 Ağustos 1999 Gölcük depremi sonrası kurulan DASK o tarihten bu yana Türkiye'nin herhangi bir yerinde ev veya işyeri sahibi olan herkes için DASK sigortasını zorunlu kılıyor.
DASK sayesinde deprem veya deprem sonucu oluşan yangın, patlama, tsunami ve benzeri unsurların doğrudan neden olacağı maddi hasarlar da poliçede belirtilen limitler kapsamında nakdi olarak karşılanıyor.
Afet Sigortaları Kanunu gereğince tapu işlemleri, elektrik ve su aboneliği işlemleri için zorunlu deprem sigortası şartı aranıyor. Süresi bir yıl olan zorunlu deprem poliçesinin her yıl yenilenmesi ile ilgili herhangi cezai müeyyide uygulanmıyor.
Bu nedenle çoğu konut her yıl yenileme yapmadığı için sigortalı durumda değil. Zorunlu olmasına rağmen DASK'lı binaların oranı yüzde 50, güvence amacıyla konut poliçesi yaptıranların oranı ise yüzde 20.
519 MİLYON 177 BİN TL ÖDENDİ
Deprem bölgesine bakıldığında 10 ilde depremden etkilenen toplam konut sayısı 2 milyon 175 bin civarında. DASK verilerine göre, depremden etkilenen 10 ilde 1 milyon 63 bin adet konutun sigortası bulunuyor.
Bölgede ortalama sigortalılık oranı ise yüzde 50 seviyesinde. Evleri hasar gören veya yıkılan poliçe sahipleri, sigorta firmalarının eksper raporları doğrultusunda poliçelerinden doğan hakları olan tazminat ödemelerini alabilecek.
20 Şubat itibarıyla DASK'a 221 bin 663 adet başvuru olurken ödenen teminat tutarı 519 milyon 177 bin lira oldu.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından bölgedeki hasarlar için kaskoya 1 milyar lira ticari iş yerleri için de 12 milyar lira olmak üzere sektörün 13 milyar lira karşılık ayırdığı ifade ediliyor.
Zorunlu deprem sigortası, belediye sınırları içinde kalan meskenlere yönelik olarak geliştirilmiş bir sigorta sistemi.
Bu nedenle, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca köy yerleşik alanları civarında ve mezralarda yapılan binalar ile kamu binaları sigortanın kapsamı dışında yer alıyor.
SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?
Deprem bölgesindeki DASK sahibi vatandaşların, zorunlu deprem sigortasından faydalanmak için öncelikle DASK'a hasar ihbarında bulunmaları gerekiyor. İhtiyari deprem teminatı içeren sivil ve ticari sigortalar için hasar ihbarı ise ilgili sigorta şirketlerine yapılmalı.
Genel şartlar doğrultusunda DASK poliçesinde yer alan sigorta bedelinden deprem muafiyeti düşüldükten sonraki bedel sigortalının hesabına ödeniyor. Ancak her durum kendi içinde değerlendirmeye tabi. Ekspertiz çalışması devletin atadığı bağımsız eksper tarafından yapılıyor.
DASK her yıl inşaat maliyetlerine göre güncelleniyor ve buna bağlı olarak azami tutarda bir teminat sağlıyor. 25 Kasım 2022'den önce yaptırılan DASK poliçelerinin acilen güncellenmesi gerekiyor.
DASK tarafından verilen azami teminat tutarı, Kasım 2022 itibarıyla bütün yapı tipleri için 640 bin lira oldu. Betonarme yapıda metrekare birim maliyeti 3 bin 16 liraya yükseldi. Teminat tutarının hesaplamasında, yıkılan meskenin yeniden inşa maliyeti dikkate alınıyor.
Sigortalının teminat tutarının azami teminat tutarını geçmemesi şartıyla meskenlerin büyüklüğüne ve yapısına göre hesaplanıyor. Konutun değeri azami teminat tutarını geçerse aşan bölüm için ek teminat alınabiliyor.
KONUT SİGORTASI DA YAPILMALI
Türkiye'deki konut sektörü ve fiyatları göz önünde bulundurulduğunda, zorunlu deprem sigortası tek başına yeterli olamıyor. Ünlem Sigorta'nın Genel Müdürü Gökhan Uçar, zorunlu deprem sigortaları ile birlikte mutlaka konut sigortası yaptırılmasını gerektiğini vurguluyor.
Doğan Sigorta Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Selcen Gür de kişilerin DASK poliçelerinde belirtilen limitlerin aşılması durumunda DASK poliçesinin herhangi bir ödeme gerçekleştirmediğine dikkat çekerek, bu durumda satın alınan konut poliçelerinde deprem teminatı var ise aşılan limitlerin konut sigortasından karşılandığını kaydediyor.
Monopoli Sigorta Kurucu Ortağı ve CEOsu Erol Esentürk ise "Sadece ev sahipleri değil kiracılar da konut sigortasından yararlanabilirler. Ev maliki olmasa da konutta ikâmet edenler eşyalarını bu sigorta ile güvence altına alabilir" diyor.
Konut sigortasında ödenecek primler, evin değeri ve büyüklüğüne göre değişiyor. Ortalama 100 m2 bir ev için günde 5 - 10 lira arasında bir ödeme ile konut sigortası sahibi olunabiliyor.
Anadolu Sigorta yetkilileri, zorunlu deprem sigortası bulunan evin sigorta bedelinin, DASK limitini aşan kısmı ve ev içindeki eşya için deprem teminatının konut sigortası ürünleri kapsamında verildiğini aktarıyor.
Konut sigortası poliçesi kapsamında teminat altına alınan ev ve eşya için enflasyon koruması da sağlandığını aktaran Anadolu Sigorta yetkilileri, bu sayede hasar anında enflasyon koruması da dahil olarak daha yüksek tutarda tazminat ödemesi alınabileceğine dikkat çekiyor.
"DASK'I ZORUNLU AFET SİGORTASINA DÖNÜŞTÜRECEĞİZ"
Deprem fonlarımız 23 milyar lira seviyesinde olup, sigortacılık tekniği çerçevesinde bu tutarın üzerine eklediğimiz ciddi miktarda reasürans koruması ile toplamda 117 milyar lira ödeme kapasitemiz bulunuyor. Bu kaynak, yalnızca sigortalılarımızın evlerinde oluşacak deprem kaynaklı hasarların tazmini için kullanılıyor.
Başta sel olmak üzere diğer tüm doğa kaynaklı afet türlerinin DASK'ın kapsamına dahil edilmesi ile ilgili çalışmalarımızı başlattık.
Zorunlu deprem sigortasının, zorunlu afet sigortasına dönüştürülmesi konusunda çalışmalarımızı 2023 yılının ikinci çeyreğinde tamamlamayı hedefliyoruz. Böylece, tek bir poliçe üzerinden tüm doğa kaynaklı afetler için vatandaşlarımıza teminat sağlayacağız.
"KONUT SİGORTASI YENİ BİR BAŞLANGIÇ İÇİN DESTEK SAĞLIYOR"
Aksigorta olarak deprem bölgesinde poliçeler yüzde 62 konut, yüzde 33 işyeri, yüzde 5 endüstriyel ürünlerden düzenlenmiş. Buna karşılık hasar ihbarları da almaya devam ediyoruz. İhbar adetleri bu yüzdeye paralel gelmekle beraber hasar bedeli olarak baktığımızda yüzde 70'lik bir oran ile endüstriyel hasarlardan geliyor.
DASK'ta betonarme metrekare bedeli 3 bin 16 lira olarak baz alınıyor. Buna göre; 100 metrekare için yaklaşık 300 - 350 bin lira hasar tazminatı ödenecek.
Dolayısıyla inşaat maliyeti 1 milyona dayanmışken aradaki maliyeti (650 bin lira) karşılayacak, eşyaları koruma altına alacak ek bir konut sigortası yaptırılması oldukça önemli. Konut sigortası poliçeleri olası afetlerde büyük kayıpların önüne geçiyor. Yeni bir başlangıç için destek sağlıyor.