Dünya Gazetesi yazarı Prof. Dr. Nurettin Bilici'nin Yazısı...
Bilindiği üzere Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı, kanunen vergiye tabi her bir işlem için yüzde 10 olan katma değer vergisi oranını 4 katına kadar artırmaya, yüzde 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.
Özellikle son dönemde Cumhurbaşkanı tarafından bu yetkinin sıklıkla kullanıldığına tanık olmaktayız. En son 29 Mart 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan KDV oran değişiklikleri yapıldı. Bazı mal/hizmet teslimlerinin KDV oranı düşürülürken bazıları yükseltildi.
Bu çalışma ile yapılan değişikliklerin özetlenmesi ve “niçin bu değişiklikler yapıldı” sorusuna cevap aranması amaçlanmaktadır.
KDV oranı inen ürünler
Temel ihtiyaç ürünleri
Tüketicilerin temel ihtiyaç ürünleri arasında yer alan sabun, şampuan, deterjan, dezenfektan, ıslak mendil, tuvalet kâğıdı, kâğıt havlu, kâğıt mendil, peçete, diş macunu, diş fırçası ve diş iplikleri, II Sayılı Listeye eklenmiş ve bu ürünlerde yüzde 18 olan KDV oranı yüzde 8’e indirilmiştir.
Yeme içme hizmetleri
sınıf lokanta ruhsatı ya da işletme belgesine sahip olan yerler ile üç yıldız ve üzeri oteller, tatil köyleri ve benzeri tesislerin lokanta, restoran, kafeterya gibi işletmelerce sunulan yeme-içme hizmetlerinin KDV’si yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmiştir.
Arsa ve arazi teslimleri yüzde 18 olan KDV, yüzde 8’e indirilmiştir.
Diğer inenler
Tohumluk, fidan…, tıbbi cihazlar…
KDV oranı yükselen ürünler
Yeni konutta KDV
Konutun değeri ve büyükşehir belediye sınırı içinde olup olmamasına göre KDV uygulaması kaldırılmış, değeri ne olursa olsun, nerede olursa olsun net alanı 150 metrekareye kadar olan konutların KDV’si yüzde 1’den yüzde 8’e çıkarılmıştır. 150 metrekareyi aşan kısmın vergisi ise yüzde 18 olarak alınacaktır.
Yat, kotra, tekne ve gezinti gemileri
Yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinde KDV yüzde 1’den yüzde 18’e çıkarılmıştır.
Oto galericiler (ikinci el taşıt ticareti)
Oto galericilerin araç alım-satımdan elde ettikleri kazançtan (kâr üzerinden) alınan vergi yüzde 1’den yüzde 18’e çıkarıldı.
Destekten çok kamu geliri açığının kapatılması
Vergi mevzuatı yap boz tahtasına döndürülmüştür. Faydası zararı ciddi çalışmalarla tespit edilmeden göz kararı değişiklikler yapılmaktadır: daha 13 Şubat 2022 değişikliklerinin mürekkebi kurumadan mantığı anlaşılmayan yeni değişiklikler yapılmıştır.
Türkiye ekonomisinin en önemli problemi halen enflasyonun yüksek seyretmesidir. TÜFE yüzde 50’nin ÜFE yüz 100’ün üzerindedir.
Yapılan KDV indirimlerinin bu sorunun halline yardımcı olacağı son derece şüphelidir. Enflasyon sorununa karşı mücadelede (faiz oranlarının yükseltilmesi gibi) asıl yapılması gerekenler yapılmazken KDV oranının düşürülmesi yoluyla mücadelenin sonuç vermeyeceği düşünülmektedir.
Alım gücü yüksek müşterilerin gittiği lüks lokantaların KDV’sinin düşürülmesi birçok vergilendirme ilkesine aykırılık taşımaktadır.
Son paketle, KDV indiriminden çok KDV (gelir) artışı hedeflendiği anlaşılmaktadır. Zaten fiyatları son derece yükselmiş konutların, otomobillerin KDV’lerindeki artışlar bunu göstermektedir.
İkinci el oto satışlarında çok uzun süreden beri yüzde 1 olarak uygulanan KDV’nin bir geceden ötekine 17 puan artışla yüzde 18’e çıkarılması enflasyonu yükseltecek bir uygulamasıdır.
150 metrekareye kadar olan konutların KDV’sinin yüzde 1’den yüzde 8’e çıkarılması da yanlıştır. Çünkü bilinmektedir ki ülkemizde yıllık satılan 1,5 milyon civarındaki konutun üçte birini yeni konutlar oluşturmaktadır.
Bu yeni konutların da yüzde 90-92’lik kısmı net alanı 150 metrekarenin altında olan konutlardır. Bu düzenleme ile ev alma sıkıntısı çeken dar gelirli vatandaşların konut sahibi olması daha da zorlaştırılmıştır.
Paketin amacı, fiyat artışlarından bunalan tüketiciye destek olmak ise, paketin içine (konut gibi, otomobil gibi) zaten fiyatı çok artmış mallara ilişkin KDV artışlarının yerleştirilmesi doğru olmamıştır. Paketle sanki destekten çok kamu geliri açığının kapatılması amaçlanmaktadır.