Konut kiraladınız. Ev sahibi ile el sıkıştınız, söyleşmenizi yaptınız. Ama ev sahibinin ve oturduğunuz binaların sakinlerinin haberi olmadan evinizi başkalarına kiraladınız, iş yerine çevirdiniz, komşularınızı rahatsız ettiniz.
O zaman ev sahibiniz devreye girerek sizi evden çıkartabilir, zararını talep edebilir ve size ceza kesilebilir.
"Bu olaylar da nereden çıktı şimdi?" diye sorduğunuzu duyar gibiyiz. Biz de size "Bu konularda açılan davaların dosyaların sayısının giderek artmasından." diyebiliriz.
Peki o zaman yasalar bize ne diyor, işte bu noktadaki tüm sorulara cevap vermek için Avukat Burak Önder, Ensonhaber'e bilgi verdi:
Kiracı, komşulara saygı göstermeli
1- Ev ya da iş yerini amacı dışında kullanma (kiralama, pansiyon yapma, iş yeri yapmak) hukuki bir eylem mi?
Türk Borçlar Kanunu Madde 316, “Kiracı, kiralananı, sözleşmeye uygun olarak özenle kullanmak ve kiralananın bulunduğu taşınmazda oturan kişiler ile komşulara gerekli saygıyı göstermekle yükümlüdür.” şeklinde hükmetmiştir. İlgili Kanun maddesine bakıldığında, sözleşmeye uygunluk, özenli kullanım ve komşulara saygı göstermek kiracının sorumluluklarındandır.
Kiracı, evi başkasına kiralayamaz
Kiracının alt kiraya vermesi açısından değerlendirildiğinde, konut ve çatılı iş yeri kiralarında kiracı, kiraya verenden yazılı onay almadığı sürece kiralanan yeri alt kiraya veremez. Kiracının izin almadan alt kiraya verdiği ihtimalinde ise kiraya veren tahliye davası açabilmektedir. Bu durumların önüne geçmek için kira sözleşmesine alt kiraya vermenin yasak olduğu maddesi eklenebilir.
Kiracı evini ticarethaneye çeviremez
Kiracının mesken olarak kiralanan yeri ticarethaneye çevirmesi sözleşmeye aykırılık olacağı için amaç dışında kullanım sayılacaktır. Kiracının, kiralanan yeri günlük veya kısa süreli başkalarına kiralaması, bunu artık bir ticari işe döndürmüş olması kiralanan yerin amacına aykırı kullanıldığını göstermektedir. Kiracının bu eylemleri sebebiyle komşuları rahatsız etmesi, komşuların giren çıkanı tanımadıkları için güvende hissetmemeleri de düşünüldüğünde kiracının madde 316’ya aykırı davrandığı görülecektir.
Kiracı, konutu sözleşmede olmayan bir amaç için kullanamaz
2- Ev ya da iş yerini amacının dışında kullanmanın şartları nelerdir?
En önemli şartı sözleşmede kiralanan yer hangi amaçla kiralanmış. Eczane, konut, diş polikliniği vs sözleşmeye aykırılığa ve amacına uygun mu değil mi noktasına buna göre bakabiliriz en başta.
Diğer bir şart Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre taşınmazın kütükte ne olarak geçtiği, (ev, işyeri, ticarethane) taşınmazda neler yapılıp yapılamayacağı önemli bir unsurdur. Nasıl mülk sahibi KMK’ya göre davranmakla sorumluysa doğal olarak kiracı da buna uygun davranmalıdır.
Konutların amaç dışında kullanılma davaları arttı
3- Ev ya da iş yerini amacının dışında kullanma konusunda dava sayısı arttı mı?
Amaç dışı kullanımların arttığını söyleyebilirim tabii ki. Kiraların artması sebebiyle, kiraları bölüşmek niyetiyle ev sahibinden izinsiz eve ortak almak gibi veya üç gün evde yokum birine kiralayabilirim gibi düşüncelerle hareket ediliyor. Buna bağlı olarak dava sayısı da arttı.
Amacı dışında kullanılan konut için ihtar verip 30 gün süre tanınmalı
4- Ev sahibinin izni olmadan amacının dışında kullanan kişi için dava açıldığında cezası ne olur?
Bu konuyu genel hatlarıyla ele alırsak sözleşmeye uygun olarak özenle kullanma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kiracıya il etapta kiraya veren neyi düzeltmesini istiyorsa açıklayıp ihtarname çekmeli ve 30 günlük süre vermelidir.
Düzeltme olmazsa fesih hakkı kullanılır
Bu süre zarfında düzeltmeleri yapmayan kiracıya karşı, kiraya veren fesih hakkını kullanabilecektir.
Süre vermeden kullanılan fesih nedenleri
Ama bazı durumlarda bu süreye ve ihtarnameye gerek duymadan derhal fesih hakkını kullanabilecektir. Bu durumlar Kanunda “Konut ve çatılı işyeri kirasında, kiracının kiralanana kasten ağır bir zarar vermesi, kiracıya verilecek sürenin yararsız olacağının anlaşılması veya kiracının bu yükümlülüğe aykırı davranışının kiraya veren veya aynı taşınmazda oturan kişiler ile komşular bakımından çekilmez olması durumlarında kiraya veren, yazılı bir bildirimle sözleşmeyi hemen feshedebilir.” şeklinde belirtilmiştir.
Komşuların güvende hissetmemeleri önemli
Buradan anlaşılacağı üzere taşınmazın fena kullanımı, taşınmazın randevu evine çevrilmesi, komşuların güvende hissetmemesi gibi durumlarda sözleşme hemen feshedilebilir.
Çok fazla durum ve örnek olabileceği bilindiği için Yargıtay kararları ışığında bir değerlendirme yapmaya çalıştık ama dava sürecinde olayın neyi gerektirdiğine hakim karar verecektir.
Kiraya veren, kiracıdan zararlarını talep eder
Bunlar dışında kiralayanın, kiracının kullanımından sebep başka zararları varsa onları da talep etmesi mümkündür.
