Avukat Dinç, konutlara talebin fazla olması satım ve kira fiyatlarında ciddi artışlara neden olduğunu yüzde 500-700'lere kadar çıktığına dikkat çekti. Ev sahiplerinin yüzde 25'ten fazla kirayı yükseltemediği için eski kiracılarını çıkartıp daha fazla parayla evlerini kiraya verme yolunu seçtiklerini söyleyen Dinç, “Hükümet müdahale etmek zorunda kaldı.” dedi.
ARTIŞLAR YÜZDE 500-700 LERE KADAR ÇIKTI
Depremler sonrası binlerce binanın kullanılmaz hale geldiğini dile getiren Avukat Aziz Dinç, konut sıkıntısının yüksek fiyatlara neden olduğunu söyleyerek, " Türkiye tarih boyunca en büyük depremlerin yaşandığı bölgelerin başında gelinmesine rağmen ne yazık ki yapılaşmada bu husus göz ardı edildi. Son yıllarda yaşanan depremlerden de anlaşıldı ki işimizi sağlam yapmamışız.
Depremler sonrası binlerce bina kullanılmaz olduğu gibi yeni yapılan binalar dahi yerle bir oldu. Depremler, güneyimizde ve başka ülkelerden gelen sığınmacıların göçü sonucunda konut sıkıntısı baş gösterdi. Konutlara ilişkin ciddi talepler beraberinde alım satım fiyatlarında ve kira fiyatlarında ciddi artışlara neden oldu. Bu artışlar yüzde 500-700'lere kadar çıktı." Dedi.
FİYAT ARTIŞLARI OLDU VE OLMAYA DA DEVAM EDİYOR
Fahiş kira artışları beraberinde büyük sıkıntılar getirdiğini belirten Avukat Dinç, "Fahiş sözcüğü; ölçüyü aşan, aşırı, çok fazla, ölçüsüz gibi anlamlara geliyor.
Buradan türetilen fahiş fiyat deyimi de; satışa sunulan mallar veya hizmetler için talep edilen ve ölçüyü aştığı düşünülen satın alma bedellerini tanımlamak için kullanılıyor.
Ekonomik sıkıntılar çok büyük bir çok alanda önlenemez fiyat artışlar oldu ve olmaya da devam ediyor. Fiyat artışların çok fahiş artığı sektörlerin başında gayrimenkul kiraları gelmekte." şeklinde konuştu.
HÜKÜMET MÜDAHALE ETMEK ZORUNDA KALDI
Yaşanan mağduriyet sonucu hükümetin duruma müdahale etmek zorunda kaldığını söyleyen Avukat Dinç, "Kira düzenlemesi yapmak zorunluluk haline geldi. TÜFE'nin on iki aylık ortalaması baz alınarak, belirlenen kira artış üst sınırı kararlaştırıldı.
2022 Haziran ayında yapılan düzenleme yıllık kira artışlarındaki en üst sınır %25 olarak kararlaştırıldı." İfadelerini kullandı.
YÜZDE 25 SINIRI UYGULAMASI TEMMUZ 2024'E KADAR UZATILDI
Kira artışı oranı üst sınırının yüzde 25 olarak uygulanmasının uzatıldığını kaydeden Avukat Dinç, "1 Temmuz 2023 tarihe kadar kira artışlarında bu oran dikkate alındı. Yaşanan sıkıntılar sonucu 2 Temmuz 2023’ten 2 Temmuz 2024 tarihine kadar bir yıl süreyle konut kiralarında, kira artışı oranı üst sınırının yüzde 25 olarak uygulanması kararı uzatıldı. Borçlar Kanunu'na eklenen geçici maddeyle Haziran 2022 tarihinde kira artış bedeline yüzde 25 sınırı uygulaması Temmuz 2024'e kadar uzatıldı." diye konuştu
KİRACILARINI ÇIKARTIP DAHA FAZLA PARAYLA EVLERİNİ KİRAYA VERME YOLUNU SEÇTİLER
Bir yıllık kira sözleşmesi bitince "süre bitti" diyerek evden, işyerinden çıkarmanın mümkün olmadığını belirterek, " Ticaret Bakanlığının fahiş fiyatlarla ilgili bazı tedbirler aldığını sınırın üstündeki kira artışı yasa gereği yasak olduğunu açıkladı. Kiralardaki fahiş artışlar nedeniyle, ev sahipleri eski kiracılarını çıkartıp daha fazla parayla evlerini kiraya verme yolunu seçtiler.
Bu durum ev sahipleri ve kiracılar arasındaki huzursuzlukları ve davaları artırdı.
Ev sahipleri kiracıları çıkarma yollarını armaya başladılar. Yapılan düzenleme ile bunun önüne geçilmeye çalışıldı. Bir yıllık kira sözleşmesi bitince "süre bitti" diyerek evden, işyerinden çıkarmak mümkün değil artık." ifadelerini kullandı.
KİRACININ EV BULMASI İMKÂNSIZ
Avukat Dinç, Kiracının ev bulması imkânsız hale geldiğini dile getirerek, "Kiracılarında fahiş kira bedeli talebinde bulunan ev sahiplerinin şikâyet etmeleri konusunda resmî açıklamalar yapıldı.
Böyle durumda ilgili bakanlıklar soruşturmalar açtılar. Sıkıntılarla karşılaşan kiracılar başta CİMER, VİMER gibi uygulamalarla, gerekse ALO 189'u arayarak telefonla şikâyet edip ilgili kurumların müdahalesini isteyebilirler. Bunlarda yetersiz kalınca yeni düzenlemeler yapılması zorunlu oldu." dedi.
HAPİS CEZASI
İhtilafların tamamının önce arabulucuya gitmek zorunda oluğunu daha sonra dava açılabileceklerini söyleyen Avukat Dinç, "Kira sözleşmeleri ve ücretlerinin belirlenmesi de yeni düzenlemeler yapılmasına karar verildi. İlgili bakanlıklar bir araya gelerek düzenleme yapılması konusunda anlaştılar.
Kira tespit, tahliye, uyarlama, kontrat kaynaklı sorunlar, taşınmaz paylaşımı, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar, aidata ilişkin davalar zorunlu 1 Eylül itibarıyla arabuluculuk sürecine tabi olacak. İhtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek. Arabuluculuk sürecini davayı açmak isteyen taraf başlatacak.
Caydırıcı olması ve düzenin sağlanması amacıyla yeni bir düzenleme dahi getirilecek." diye konuştu.
YASAL DÜZENLEME YOLDA
Fahiş kiralara karşı alınan yeni kararla ev sahiplerine 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verileceğini söyleyen Avukat Dinç, "Fahiş kira artışını engellemek için yasal düzenleme yolda. Adalet Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca hazırlanacak yasal düzenleme, yeni yasama döneminde Meclis'e sunulacak. Türkiye Büyük Millet Meclisi yeni dönemde yoğun bir çalışma dönemine girecek. Türk Ceza Kanunu'nda yapılacak düzenlemeyle fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine hapis ve para cezası uygulanacak. Bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırmak içine soruşturma yapılıp dava açılabilecek. Haklarında 3 yılla soruşturma açılan ev sahipleri, mahkemenin takdiri ile tutuklu da yargılanabilecek."dedi.
YÜZDE 25 LİMİTİ YOK
Ev sahibinin kiracıyı ev veya iş yerinden çıkarabilmesi için 10 yıllık sürenin geçmesi gerektiğini belirten Avukat Dinç, "Beşinci yılını dolduran kiracılar için mal sahiplerinin kira tespit davası açarak kirayı yükseltme hakkı var. Orada bir yüzde 25 limiti yok. Ev sahibi kiracıyı 10 yıllık sürenin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Kiraya veren, kiranın başlangıcından 10 yıl geçtikten sonra genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi feshedebilir. Kiraya verenin, kiracıyı ev veya iş yerinden çıkarabilmesi için 10 yıllık sürenin geçmesi gerekir." diye konuştu.
KİRA BEDELİ HÂKİM TARAFINDAN EMSAL BEDELLERE GÖRE TESPİT EDİLİYOR
Ev sahibinin de tahliye konusunda bazı hakları olduğuna aktaran Avukat Dinç, "Ancak, 5 yıl sonra taraflar mahkemeye başvurarak yeni kira bedelinin keşif ve bilirkişi incelemesi yoluyla tespitini talep edebilir. Bu noktada kira bedeli hâkim tarafından emsal bedellere göre tespit ediliyor. Bunların dışında ev sahibinin de tahliye konusunda bazı hakları var." dedi
TAHLİYE TALEPLİ DAVA
Kiracının tahliyesi için açılabilecek tahliye davalarının sebeplerini de sırlayan Avukat Dinç, "Kiracıyı bildirim yolu ile tahliye edemiyorsanız tahliye talepli dava açmanız gerekir. Türk Borçlar Kanunu 350 ve 352 maddelerinde tahliye taleplerinde bulunmuştur. Kiracı, kira ücretini tam ve zamanında yatırmıyorsa; Ev sahibinin alt veya üst soyunun zorunlu olarak konutta kalması gerekiyorsa; Ev sahibi (kiralayan) kiradaki taşınmazın esaslı onarımı gerekiyorsa; İçinde kiracısı alan evin başkasına satılması. Kiracının tahliye taahhütnamesi vermesi nedeniyle tahliye davası."diye konuştu.
SORUN ÇÖZÜLMEYECEK GİBİ
Alınacak tedbirlerle kira sorununun tam anlamıyla çözülmeyecek gibi göründüğünü söyleyen Avukat Aziz Dinç, "Yukarıda belirtilen sebeplere dayanan ev sahibi veya kiralayanlar taşınmazın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemelerine başvurarak tahliye davası açabilir.
Arz talep dengesindeki ciddi farklılık ve yetersizlik olduğu sürece, alınacak tedbirlerle kira sorununun tam anlamıyla çözmeyecek gibi görünüyor."dedi.
