Olay'dan Mustafa Özdal'ın Yazısı...
Yüksek kiraları düşürmek amacıyla çıkarılan yasa hakkında değerlendirmeler yapan Bursa Emlak Müşavirleri Odası Başkanı Erdal Çelebi;
“Kira artışları maalesef sürüyor. Enflasyon karşısında yukarı çıkmaya devam ediyor. Kira düzenlemesi sadece oturanlar için, yani eski kiracılar için olumlu oldu. Fakat boş dediğimiz kiraya verilebilir durumda olanlar için yüzde 25’lik düzenlemenin etkisi olmadı” dedi.
Bursa’da 3+1 dairenin kiralık fiyatının 4 bin liradan başladığını belirten Çelebi, bölgesine göre kiraların 14 bin liraya kadar çıktığını belirtti.
Çelebi, nüfusun yüzde 70’inin orta gelirin altındaki kesimden oluştuğunu belirterek, “Gerek üretici tarafının, gerekse de Türkiye Cumhuriyet’nin ilgili kurumlarının dar gelirli kesimi gözardı etmemesi gerekir” diye konuştu.
Konut satışı, arsa ve arazideki son durumla ilgili de konuşan Çelebi, gayrimenkulle ilgili son gelişmeleri yorumladı.
“KİRA ARTIŞLARI SÜRÜYOR”
Son aylarda hem konut fiyatları hem de kira fiyatları çok fazla yükseldi. Son durum nedir? Özellikle kira artışları sürüyor mu?
Kira artışları maalesef ki sürüyor. Enflasyon karşısında yukarı çıkmaya devam ediyor.
Kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlandıran düzenlemenin etkileri nasıl oldu? Deyim yerindeyse kiraların ateşi düştü mü?
Kira düzenlemesi sadece oturanlar için, yani eski kiracılar için olumlu oldu. Fakat boş dediğimiz kiraya verilebilir durumda olanlar için yüzde 25’lik düzenlemenin etkisi olmadı.
“EV SAHİPLERİ HER YOLU DENİYOR”
Ev sahiplerinin eski kiracılarını evden çıkarmak için birçok yola başvurduklarını duyuyoruz. Siz de bu tür durumlarla karşılaşıyor musunuz?
Birçok yol haritası çizmişler kendilerine göre. Bize gelen bilgiler de var tabii. Tadilat yapacağını söyleyenler var.
Ailesinden birine evi vereceğini öne sürenler veya orta vadede dairesini satmak isteyenler de söz konusu. Ev sahiplerinin, kiracılarını çıkarmak için en çok kullandığı mazeretler bunlar.
Bu noktada kiracı ne yapmalı?
Kiracı öncelikle eğer ki gayrimenkulü boşalıyorsa, çıkma gerekçesi neyse takip etmek zorunda.
Gayrimenkulü satıyorum diyen ev sahibinin evi yeniden kiraya verdiğini tespit ederse, kiracıya hukuki hak doğmuş oluyor. Bu tarz davalarla maalesef karşı karşıya kalacağız.
“KONUT SATIŞLARI DÜŞTÜ”
Kiraların yüksek olması, konut satışını tetiklemiyor mu? Konut satışları nasıl gidiyor?
Konut satışlarına baktığımız zaman, maliyetlerin arttığını görüyoruz. Konut fiyatlarının yükselmesinin temel nedeni maliyet artışları.
Üretici zarar etmek istemez. Bir de talebin aşırı olması fiyatları arttıran bir başka neden. Lokasyonu cazip olan bölgeler de fiyatları arttırıyor.
Ancak konut satışları geçen yıla göre düşük seyrediyor. Tabii ki gayrimenkulün en hızlı olduğu dönemler yaz dönemleridir.
Önümüzdeki 3 aylık dönemde geçen yılın satış rakamları tutturulabilir de, yüzde 15 oranında düşük de kalabilir.
“ENLASYON DÜŞMEZSE KONUT FİYATLARI DA DÜŞMEZ”
Tıpkı araç fiyatları gibi gayrimenkul fiyatları da çok fazla yükselmiş durumda. Bu durumun daha ne kadar süreceğini düşünüyorsunuz?
Enflasyon oranı, çift hanenin altına inmediği sürece, fiyatların yukarıya hareketi hep sürecektir. Maliyetler oturursa, fiyat yükselişleri hafif yükselebilir veya durağanlaşabilir ama düşmez.
Konut stoğumuz ne durumda? Örneğin Bursa’da bir konut açığından söz edebilir miyiz?
Bursa şu anda çok az konut fazlasıyla hareket ediyor. Çünkü gerek göç, gerek doğal nüfus artışı Bursa’da her zaman bir miktar konut stoğu olmasını zorunlu kılıyor.
Geçmiş yıllardaki gibi Türkiye’de milyonlarca konut stoğu yok. Bunun da sebebi, artan maliyetler, üreticinin kaygıları ve pazarın durumu.
“DAR GELİRLİNİN KONUT İHTİYACI GİDERİLMELİ”
Peki konut ihtiyacı hangi kesimde var?
Alt gelir düzeyinde var. Küçük yatırımcı dediğimiz tüketiciye endeksli bir planlama yapılmadığını ve bu ihtiyacın TOKİ aracılığıyla karşılanmaya çalışıldığını görüyoruz.
Unutulmamalı ki nüfusumuzun yüzde 70’i orta gelir altında hayatını idame ettiren kesimden oluşuyor. Gerek üretici tarafının, gerekse de Türkiye Cumhuriyet’nin ilgili kurumlarının bu kesimi gözardı etmemesi gerekir.
Bursa’nın artan nüfusuyla birlikte gelecekteki gayrimenkul ihtiyacını ne düzeyde görüyorsunuz?
Aslında bu sorunun yanıtını vermiştik. Şu anda Bursa’nın nüfus artışına göre konut ihtiyacı stabil seviyede devam ediyor. Bunun karşısında üretici de bu seviyeye göre üretim yapmaktadır.
Konutu konuştuk, arsa ve araziyi de soralım. Özellikle merkezi yerlerde imarlı arsa bulmak çok zor artık. Yüksek enflasyonla birlikte, arzdaki daralma da arsa ve arazi fiyatlarını yükseltti. Bursa arsa ve arazi piyasasındaki son durumu sizden öğrenelim.
Maalesef şehir merkezinde kısıtlı sayıda imalat yapılabilecek arsalar kaldı. Ancak her zaman sizler aracılığıyla da gündeme getirdiğimiz deprem konusuna bir kez daha değinelim.
Ana merkezde ilk yapılması gereken işlerden olan kentsel dönüşüm doğru bir planlamayla yapılırsa, hem kentin sosyal dokusu bozulmayacak hem de şehir merkezindeki arsa sorunu çözülecektir. Şehrimiz birçok merkezden oluşmaktadır.
Örneğin Nilüfer’de Fatih Sultan Mehmet Bulvarı, Özlüce Bulvarı ve Orhaneli Yolu üzerinde 3 merkezde sosyal bir yaşam var.
Bu nedenle ilgili belediyelerin ve ilgili bakanlığın şehir merkezindeki planlamalara biraz daha ağırlık verip, kentsel dönüşümün önemini kamuyla birlikte hissettirmesi gerekir.
“EMLAK SATIŞ BELGESİ OLMAYANLARDAN UZAK DURUN”
Emlak müşavirlerinin sorunlarını da konuşalım isterim. Gayrimenkul yasası, sorunlarınızı giderdi mi? Yasa, en büyük sorunlarınızdan biri olan mesleki belge olmadan gayrimenkul danışmanlığı yapanların önünü kesti mi?
Şimdi bilindiği üzere, Ticaret Bakanlığı gayrimenkul sektörünü bir yönetmelikle revize etmeye çalıştı.
Kısmen de başarılı oldu. Bu iyileştirmeler, gerek sektör gerekse de tüketici memnuniyeti açısından her geçen gün daha iyi bir noktaya gidiyor.
Her sektörde olduğu gibi bizim sektörümüzde de kısmi boşluklar olmaktadır. Gerek biz oda olarak gerek şehrimizdeki ve ülkemizdeki sivil toplum kuruluşları olarak, mesleğimizi hem icra eden tarafta hem de hizmet tarafındayız.
Memnuniyeti maksimum seviyeye çıkarmak için gerekli çalışmaları yapıyoruz. Altını çizmek gerekir ki emlakçıyım diyerek faaliyet gösterenler aslında mesleğe değil tüketiciye büyük zararlar veriyorlar.
Tüketicinin emlakçı olmayanların vereceği zararlarla karşılaşmamak için bir gayrimenkul ofisinden hizmet alırken taşınmaz ticaret yetki belgelerini mutlaka sorgulamaları gerekir. Bu belgenin olmadığını görenlerin odamızla irtibata geçmeleri çağrısında bulunalım.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Evet bugün ülke olarak büyük zorluklarla mücadele ediyoruz. Fakat Türk milleti olarak kültürümüzü ve örfümüzü asla unutmamalıyız. ‘Kendisi tokken komşusu aç olan bizden değildir’ anlayışını benimsemiş bir ümmetin evlatları olarak bugün sosyal hayatımızdaki maddi çıkarlar yüzünden geriye gittiğimizi görüyoruz.
Bunu engellemek için herkesin taşın altına elini koyması gerektiğini söylemek istiyorum.
Kiracı ve ev sahiplerinin diyalog içinde çözüm üretmeleri, hem bizler için hem de gelecek nesillere bırakacağımız en büyük yatırımdır.
