Posta'da yer alan habere göre, ev sahipleri ile kiracılar arasındaki uyuşmazlıklar 2022 yılında olağanüstü yükseliş gösterdi. Yeni kira bedelinin belirlenmesi, kiracı ve ev sahibi arasında çözümü gereken bir sorun haline geldi.
Borçlar Kanunu'na göre kira artış oranı son 12 aylık Tüketici Fiyat Endeksi'ne (TÜFE) göre belirleniyor. Bugünlerde kiracılar, TÜFE'yi yani enflasyonu aşan kira artışı talebinden yakınırken, ev sahipleri ise evlerinin yeniden kiralanması halinde elde edebilecekleri daha yüksek kirayı gerekçe göstererek, TÜFE oranındaki artışın ekonomik gerçekliğe uygun olmadığını ileri sürüyor. Enflasyona göre bu ay kira artışı için üst tavan yüzde 34.46.
Mahkemelik Oluyorlar
Hukuki düzenlemenin kira sorunlarını gideremediğini, ev sahibi-kiracı sorunlarında artışın devam ettiğini belirten Dr. Av. Arabulucu Umut Metin, "Kiracıya istediği kira artışını yapamayan ev sahipleri, kirayı artırmak için farklı yöntemlere başvurdu. Öyle ki taraflar arasında mutabakat oluşmayınca, kiracıyı dava yoluyla tahliye etme veya kira bedelinin yeniden belirlemesi gibi taleplerle mahkemelere başvurular arttı. TÜFE kadar artış düzenlemesi bu haliyle sorunları maalesef engelleyemedi" dedi.
Kirada artışı düzenleyen TÜFE ile her gün görülen fiyat değişiminin uyumlu olmadığını anlatan Metin, şunları söyledi: "TÜFE sınırı kuralında hata olmasa da hukuk kuralının bağlı olduğu endeksin sonucu hakkaniyetli bir hesaba imkan vermiyor. Gelinen noktada, kanuni düzenleme çözüm üretemiyor.
Artan kira uyuşmazlıklarında hızlı ve etkili çözüm için arabuluculuk zorunlu hale getirilmeli. Mahkemelerde soruna çözüm üretmek, yıllar alır. Mevcut ekonomik şartlarda ise yıllarca hak aramak tercih edilecek bir yöntem değildir."
Yargının Yükünü Azaltıyor
Mahkemelerdeki iş yükünün hafifletilmesini destekleyen arabuluculuk yönteminin, kira uyuşmazlıkları için de rahatça uygulanabileceğini belirten Umut Metin, şunları söyledi:
"Kira uyuşmazlıklarında ihtiyari arabuluculuk yöntemi zaten uygulanabiliyor. Kiracı ve ev sahibi uzlaşırsa, ihtiyari olarak arabuluculuktan faydalanabilir.
Ancak özellikle iletişimi zayıf veya kopmuş ev sahibi kiracı ilişkilerinde tarafları masa başında bir arabulucu yönetiminde buluşturmak ve müzakereye imkan vermek gerekiyor."
2 Tarafta Mağdur Olmaz
Ev sahipleri ve kiracıların büyük çoğunluğunun arabuluculuktan haberdar olmadığını ifade eden Metin, şöyle konuştu:
"Sorunu kendi içlerinde halledemedikleri durumlarda, dava yolu ilk seçenek olarak akla geliyor. Davadan önce, anlaşma için öncelikle arabuluculuk uygulanması gereken yöntem haline gelmelidir.
Bu zorunluluk çerçevesinde, kira bedelinde ya da kiranın ödenmemesi sebebi ile ortaya çıkan uyuşmazlıklar için dava açmak, arabuluculuk başvuru şartına bağlı kılınmalıdır.
Arabuluculuk sayesinde kiracının da kiralayanın da mağdur olmayacağı bir sistem hayata geçmiş olacaktır."
Ne Kadar Sürede Sonuçlanıyor?
Mahkemede 4 yılda çözülebilecek bir sorunun arabuluculukta ise bir toplantıda, belki de 1 saatte çözüm imkanı olabiliyor. Üstelik arabuluculuk anlaşma belgesi, mahkeme kararı ile eşdeğer kabul ediliyor.
Kiraya konu yer ticari nitelikte ise en fazla 8 haftada arabuluculukta çözümün olabileceğini belirten Umut Metin, "Ancak uygulamada 1 gün veya 1 hafta içinde yapılan çözümler oldukça yüksek.
Toplantı sıklığı anlaşmaya ulaşma süresini belirliyor. Kısa aralıklarla toplantılar yapılırsa, anlaşmaya ulaşma hızı artıyor.
Örneğin, aynı gün sabah yapılan arabuluculuk toplantısında anlaşma sağlanamazsa, öğleden sonra veya ertesi gün ikinci bir toplantı yapılabilir. Videokonferans, telekonferans gibi yöntemlerle arabuluculuk süratlendirilebiliyor" dedi.
Nereye Başvurabilirsiniz?
Arabuluculuk ne başvuru, ne harç, ne vergi, ne bilirkişi ücreti ne de karar/ilam harcı gibi maliyetler yaratıyor. Bu uygulamadan faydalanabilmek için herhangi bir arabulucuya, arabuluculuk merkezine, adli arabuluculuk bürosuna başvurabilmek mümkün.
Yine Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi'nin (UYAP) adresi olan uyap.gov.tr, 'avukat portal' veya 'vatandaş portal' üzerinden de başvurular ücretsiz yapılabiliyor. Ücreti Adalet Bakanlığı karşılıyor.
Fırsatçılara Müsade Edilemeyeck!
Bu arada dün katıldığı bir programda Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı ile fahiş kira artışları konusunda yaptıkları çalışmayla ilgili açıklamada bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, şunları söyledi:
"Vatandaşlarımızı enflasyona ezdirmeyeceğimiz bu noktada kira artışlarının takibi ve kira artışlarının bedelleri konusunda düzenlemeler için bir çalışma yapıyoruz.
Cumhurbaşkanımız yakında paylaşacaktır. Vatandaşlarımız müsterih olsunlar. Ne konut sahibini ne de kiracıyı mağdur edecek bir düzenleme yapacağız. Ancak fırsatçılığa da hiçbir şekilde müsaade etmeyeceğiz."
