Borçlar Kanunu’na 2022’de eklenen yüzde 25 kira zam sınırı, bu yıl 1 Temmuz’da yürürlükten kaldırılmasına rağmen, konut kiralarındaki artış hız kesmedi. Üniversite öğrencilerinin barınma ihtiyacı, evlenme, boşanma gibi sosyal faktörler ve kentsel dönüşüm süreçleri, kiralık ev taleplerini artırmaya devam ediyor. Bu talep artışı, kiralardaki yükselişi tetikledi ve son 4 yılda kira fiyatları zirve yaptı.
Kiralardaki Artış Hız Kesmedi
Pandemi döneminde başlayan konut kiralarındaki hızlı artış, son 4 yılda yüzde 570'e ulaşarak enflasyonun oldukça üzerinde bir seviyeye çıktı. Aynı dönemde enflasyon yüzde 433 artarken, kira artış oranı bu seviyenin de üstüne çıkarak yüzde 570’e ulaştı. Özellikle son 3 yılda yüzde 502,53 ve son iki yılda yüzde 326,6’lık kira artışları dikkat çekiyor. Bu süreçte, konut piyasasında arz-talep dengesizliği ve fırsatçı zamlar kira artışını hızlandırdı.
Türkiye genelinde yaklaşık 8 milyon kiracının bulunduğu belirtilirken, her yıl 250 bin yeni kiracının piyasaya girdiği de ifade ediliyor. Ancak konut fiyatlarının yükselmesi ve kredi maliyetlerinin artması, ev sahibi olmayı zorlaştırdığı için birçok kişi kiracı olarak kalmaya devam ediyor. Bu da kira piyasasında baskıyı artırarak, fiyatların daha da yükselmesine neden oluyor.
Kira Artışlarının Azalması Bekleniyor
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, kiralardaki hızlı artışın zamanla azalacağını öngörüyor. Maya, 2020-2022 yılları arasında konut fiyatlarının hızlı bir artış gösterdiğini ve bunun amortisman sürelerini de kısalttığını belirtiyor. Eskiden 20-25 yıl olan amortisman süreleri, son dönemde 15-16 yıla kadar düşmüş durumda. Maya, bu durumun kira artışlarının yavaşlayacağının bir göstergesi olduğunu belirterek, birkaç ay daha enflasyonun üzerinde seyredecek kiraların, 2025 itibarıyla enflasyon oranına yaklaşacağını düşünüyor.
Reel Kira Artışları ve Gelecekteki Trendler
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman ise son 4 yılda enflasyonun yüzde 433, kiraların ise yüzde 570 arttığını vurgulayarak, kiraların reel olarak yüzde 26 oranında yükseldiğini belirtiyor. Türkiye'de 8 milyon kiracı bulunduğunu ve her yıl 250 bin yeni kiracının piyasaya dahil olduğunu söyleyen Büyükduman, kiraların artmasının kaçınılmaz olduğunu ifade ediyor. Üniversite öğrencilerinin ev talepleri, evlenmeler ve boşanmalar gibi demografik faktörler, kiralık konutlara olan talebi sürekli artırıyor.
Büyükduman, konut fiyatlarının ve taksit ödemelerinin erişilebilir seviyede olmadığını, bu durumun ev almak için birikim yapmayı zorlaştırdığını belirtiyor. Özellikle kira bütçelerinin hane gelirinin yüzde 20’sinden yüzde 40’ına çıkması, birçok kişinin ev sahibi olma şansını azaltıyor. Talebin bu kadar güçlü olduğu bir piyasada, kira fiyatlarının hızlı bir şekilde yükselmesinin kaçınılmaz olduğunu belirten Büyükduman, kira artışlarının enflasyonun 1-2 puan üzerinde seyretmeye devam edeceğini öngörüyor.
